Takaitaccen tarihin firaministan farko Tafawa Balewa - YANCI HAUSA NEWS

 Takaitaccen tarihin firaministan farko Tafawa Balewa 

Sir Abubakar Tafawa Balewa shi ne Firaminista na farko a Najeriya, kuma ɗaya daga cikin jagororin da suka taka muhimmiyar rawa wajen samun 'yancin Najeriya daga mulkin mallaka na Birtaniya. An haife shi a ranar 1 ga Oktoba, 1912, a garin Tafawa Balewa, da ke cikin Jihar Bauchi a arewacin Najeriya.

Farkon Rayuwa da Karatu

Tafawa Balewa ya fito daga asalin gidan manoma. Ya yi karatun addini a makarantar Islamiyya tun yana ƙarami, sannan kuma ya shiga makarantar boko. Bayan kammala karatun firamare a Bauchi, ya ci gaba da karatu a Katsina Training College (wato makarantar horar da malamai) daga shekarar 1928 zuwa 1933. A lokacin karatunsa, ya nuna kwarewa a fannin koyarwa da kuma shugabanci.

Aiki da Siyasa

Bayan kammala karatunsa, Tafawa Balewa ya zama malami, yana koyar da ilimin boko da addini. Daga nan ne ya fara shiga harkokin siyasa a shekarun 1940s, lokacin da aka kafa ƙungiyar Northern People's Congress (NPC), wadda ta zama ƙungiyar siyasar Arewa. Tafawa Balewa ya zama ɗaya daga cikin manyan 'yan siyasar ƙungiyar tare da Sir Ahmadu Bello, Sardaunan Sakkwato.

A cikin shekarar 1946, Tafawa Balewa ya zama ɗan Majalisar Larduna (Legislative Council) ta Najeriya, sannan kuma daga baya ya ci gaba da haɓaka a harkokin siyasa. A lokacin, ya zama babban mai magana da yawun Arewacin Najeriya a siyasance, inda ya yi ƙoƙarin ganin an haɗa Arewa da sauran yankunan Najeriya a matsayin ƙasa ɗaya.

Firaminista na Farko

Bayan da Najeriya ta samu ikon tafiyar da kanta a cikin gida a shekarar 1957, Tafawa Balewa ya zama Firaminista na farko na ƙasar. Kuma lokacin da Najeriya ta samu cikakken 'yanci a ranar 1 ga Oktoba, 1960, Tafawa Balewa ya ci gaba da riƙe wannan matsayi. A matsayinsa na Firaminista, ya yi ƙoƙarin gina ƙasar Najeriya mai zaman lafiya da haɗin kai. Ya yi aiki tare da shugabannin ƙasashen duniya, musamman a nahiyar Afirka, don ƙarfafa haɗin kan Afirka da kuma samar da zaman lafiya.

Mutuwa

A lokacin juyin mulkin soja na shekarar 1966, an kashe Sir Abubakar Tafawa Balewa a wani mummunan yanayi na rikicin siyasa da soja suka jawo. An gano gawarsa a ranar 15 ga Janairu, 1966, a wani wuri kusa da Legas, bayan da aka kwashi kwanaki ana nemansa. Wannan juyin mulki ya kawo ƙarshen mulkin farar hula a Najeriya.

Gado

Tafawa Balewa mutum ne mai kamun kai da mutunci, kuma ya sami shaida wajen tsantsar gaskiya da riƙon amana a siyasarsa. Ya bar babban alamar tarihi a siyasar Najeriya, musamman ta fuskar ƙoƙarin haɗin kai da neman zaman lafiya a ƙasar. Tun bayan mutuwarsa, ana ci gaba da tunawa da shi a matsayin ɗaya daga cikin manyan jagororin da suka taimaka wajen gina Najeriya a matsayin ƙasa mai 'yanci. An gina maɓuɓɓugar tarihi mai suna "Tafawa Balewa Square" a Legas, don girmama wannan babban jarumin Najeriya.